عفونت قارچی واژن یک نوع عفونت شایع است که توسط قارچ ها، نوعی قارچ به نام کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود. این قارچ به طور طبیعی در محیط واژن وجود دارد، اما در شرایط خاصی مانند تغییرات هورمونی، ضعف سیستم ایمنی بدن یا مصرف برخی داروها، رشد قارچ افزایش می‌یابد و موجب بروز عفونت می‌شود. عفونت قارچی واژن با درمان‌های دارویی موضعی یا خوراکی به راحتی قابل درمان است و به صورت موقت رخ می‌دهد، به ویژه در زنانی که در دوره‌های خاصی از زندگی مانند بارداری یا مصرف آنتی بیوتیک‌ها هستند.
علائم عفونت قارچی واژن
علائم عفونت قارچی واژن شامل مواردی است که در ادامه بیان می‌کنیم. این علائم متغیر می‌باشند و در صورت بروز هرکدام از این علائم، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
- خارش و سوزش واژن: یکی از علائم اصلی عفونت قارچی، احساس خارش و سوزش در ناحیه واژن است که شدید است.
- ترشحات غیرطبیعی: ترشحات سفید رنگ، غلیظ و بدون بو از علائم شایع این عفونت است. این ترشحات شبیه به پنیر خامه‌ای می‌باشند.
- درد یا ناراحتی هنگام رابطه جنسی: بسیاری از زنان مبتلا به عفونت قارچی واژن در هنگام مقاربت جنسی احساس درد یا ناراحتی می‌کنند.
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن: در افراد متلا به عفونت های قارچی ادرار با سوزش همراه است.
- تورم و قرمزی در ناحیه واژن: پوست اطراف واژن متورم و قرمز شده و در برخی موارد حساسیت به لمس پیدا می‌کند.
دلایل عفونت قارچی واژن
عفونت قارچی واژن به دلیل رشد بیش از حد قارچ‌های طبیعی در واژن رخ می‌دهد. این قارچ ها به طور طبیعی در بدن وجود دارند، اما شرایط خاصی باعث رشد و تکثیر بیش از حد آن ها شود. برخی از دلایل رایج عفونت قارچی واژن عبارتند از:
- استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها: آنتی‌بیوتیک‌ها با از بین بردن باکتری های مفید واژن، محیط را برای رشد قارچ ها مساعد می‌کنند. این امر باعث رشد بیش از حد قارچ ها و ایجاد عفونت قارچی می‌شود.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی، به ویژه در دوران بارداری، قاعدگی یا یائسگی، بر محیط واژن تأثیر می‌گذارد و باعث رشد قارچ ها می‌شود. در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش سطح استروژن، احتمال ابتلا به عفونت قارچی بیشتر است.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت به دلیل افزایش سطح قند خون، بیشتر مستعد عفونت های قارچی هستند. قند اضافی به تغذیه قارچ ها کمک کرده و باعث رشد آن ها در ناحیه واژن می‌شود.
- ناتوانی سیستم ایمنی: سیستم ایمنی ضعیف، ناشی از بیماری های خاص مانند HIV/AIDS یا مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند مانند داروهای شیمی درمانی یا کورتیکواستروئیدها، فرد را مستعد عفونت قارچی می‌کند.
- استفاده از محصولات بهداشتی شیمیایی: محصولات بهداشتی زنانه مانند دئودورانت‌ها، صابون‌های معطر، اسپری های بهداشتی یا پدها و تامپون های معطر محیط واژن را تحریک کرده و باعث تغییر pH واژن می‌شوند، که این امر به رشد قارچ ها منجر می‌شود.
- لباس‌های تنگ: پوشیدن لباس های تنگ یا لباس های زیر از مواد مصنوعی که رطوبت را نگه می‌دارند، موجب ایجاد محیط مرطوب در ناحیه واژن و تحریک رشد قارچ ها می‌شود.
- رابطه جنسی: اگرچه عفونت قارچی واژن به طور معمول از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شود، اما تماس جنسی محیط واژن را تغییر داده و احتمال ابتلا به عفونت قارچی را افزایش می‌دهد.
- استرس و خواب ناکافی: استرس مزمن و خواب ناکافی سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند، که این امر فرد را مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی می‌کند.
نحوه تشخیص عفونت قارچی
تشخیص عفونت قارچی ناحیه تناسلی از طریق ارزیابی علائم بالینی و معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک از ترشحات واژن یا ناحیه تناسلی نمونه برداری می‌کند و آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند تا وجود قارچ ها مانند کاندیدا آلبیکنس را تشخیص دهد. علاوه بر این، پزشک برای تأیید تشخیص، آزمایش کشت قارچ را انجام می‌دهد تا نوع قارچ و حساسیت آن به داروهای ضدقارچ مشخص شود. در برخی موارد، استفاده از آزمایش های خون برای بررسی علائم عفونت قارچی در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا سایر مشکلات سلامتی ضروری می‌باشد.
می‌توان از عفونت قارچی واژن پیشگیری کرد؟
رعایت برخی از نکات بهداشتی و تغییرات در سبک زندگی خطر ابتلا به عفونت قارچی را کاهش می‌دهد. در اینجا به برخی از روش های پیشگیری اشاره می‌کنیم.
- رعایت بهداشت شخصی مناسب: شستشوی منظم ناحیه تناسلی با آب و صابون ملایم به حفظ تعادل طبیعی باکتری ها و قارچ‌ها در واژن کمک می‌کند. از استفاده از صابون های معطر و محصولات شیمیایی برای شستشو خودداری کنید، زیرا pH واژن را تغییر داده و رشد قارچ‌ها را تحریک می‌کنند.
- استفاده از لباس های نخی و راحت: پوشیدن لباس های زیر نخی و پوشیدن لباس هایی که از جنس پارچه های تنفس‌پذیر هستند، از تجمع رطوبت در ناحیه تناسلی جلوگیری کرده و محیط را برای رشد قارچ ها نامساعد می‌کند.
- خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی: پس از شستشو یا شنا، ناحیه تناسلی را به خوبی خشک کنید تا از ایجاد رطوبت اضافی جلوگیری کنید، زیرا محیط مرطوب برای رشد قارچ ها مناسب است.
- اجتناب از لباس های تنگ: لباس‌های تنگ، به ویژه از جنس نایلون یا مواد مصنوعی، باعث تجمع رطوبت و گرما در ناحیه تناسلی می‌شوند که زمینه را برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کند.
- مدیریت دیابت: افراد مبتلا به دیابت باید سطح قند خون خود را به خوبی کنترل کنند، زیرا سطح بالای قند خون خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش می‌دهد.
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها با احتیاط: مصرف بی‌رویه و طولانی مدت آنتی‌بیوتیک ها تعادل میکروبی طبیعی واژن را برهم می‌زند و باعث رشد قارچ ها می‌شود. اگر آنتی‌بیوتیک نیاز دارید، از پزشک خود بخواهید تا دوز و مدت زمان مصرف آن را به حداقل برساند.
- اجتناب از استفاده از محصولات بهداشتی معطر: از استفاده از اسپری‌ها، پدها و تامپون‌های معطر خودداری کنید، زیرا این محصولات موجب تحریک و تغییر در محیط واژن می‌شوند.
راه های درمان عفونت قارچی
برای درمان عفونت قارچی واژن، از داروهای ضدقارچ موضعی مانند کرم‌ها، شیاف‌ها یا اسپری ها استفاده می‌شود که به مدت چند روز به داخل واژن وارد می‌شوند. در موارد شدیدتر، داروهای خوراکی مانند فلوکونازول تجویز می‌شود که در دوزهای خاص برای چند روز مصرف می‌شود. برای جلوگیری از عفونت های مکرر، داروهای پیشگیرانه یا پروبیوتیک ها نیز توصیه می‌شوند. علاوه بر این، رعایت بهداشت شخصی، خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی و استفاده از لباس های زیر نخی به درمان و پیشگیری کمک می‌کند. در صورت عدم پاسخ به درمان، مشاوره با پزشک برای بررسی علل و درمان های بیشتر ضروری است.
