بارداری خارج از رحم

همگی می دانیم که محل لانه گزینی و پرورش و رشد جنین در داخل رحم مادر است. اما اگر به غیر از این اتفاق بیفتد و در مناطقی غیر معقول همچون لوله های تخمدان، تخمدان ها، دهانه رحم و یا حتی در داخل شکم، جنین رشد و تکامل یابد و لانه گزینی کند بارداری خارج از رحم رخ داده است. اگر بخواهیم حاملگی خارج از رحم را تعریف کنیم، می توانیم بگوییم استقرار سلول تخم در مکان غیرطبیعی به غیر از حفره رحم است.

چگونگی یک بارداری طبیعی

در یک بارداری طبیعی لقاح اسپرم و تخمک داخل لوله رحمی انجام می شود. یعنی محل تلاقی این دو در لوله رحم می باشد و بعد از اینکه سلول تخم یا زیگوت تشکیل شد از لوله شروع به حرکت می کند تا خود را به رحم برساند. این حرکت حدودا سه روز یا 72 ساعت طول می کشد. در این مدت زمان چیزی که کمک به انتقال سلول تخم در داخل لوله می کند، حرکت مژک های داخل لوله می باشد. که باعث می شوند تا سلول تخم آرام آرام به سمت رحم زیگوت را منتقل می کنند.

همین طور که تقسیم سلولی در حال انجام است سلول تخم بعد از سه روز به داخل رحم می رسد و در آن کاشته می شود. در ناحیه که سلول تخم می نشیند جفت، کیسه آب و تمام اجزای یک حاملگی طبیعی تشکیل می شود. اما متاسفانه گاهی این مهاجرت و انتقال به درستی انجام نمی شود و بارداری خارج از رحم اتفاق می افتد.

محل ایجاد بارداری های خارج از رحمی

از جمله مکان های شایع ایجاد حاملگی خارج از رحم شامل داخل لوله های رحمی و به احتمال کمتر در داخل دهانه رحم یا سرویکس یا داخل حفره شکم می باشد.

بارداری خارج از رحم با چه نشانه هایی همراه است

• خونریزی رخ می دهد و یا در برخی مواقع لکه بینی مشاهده می شود .
• آمنوره رخ می دهد و یا دوران عادت ماهانه قطع می شود .
• فرد دچار تهوع و استفراغ می شود .
• در نواحی شکم درد احساس می شود .
• عضله ها حالت کوفتگی به خود می گیرند .
• یک سمت بدن فقط درد را احساس می کند .
• فرد دچار سرگیجه و ضعف می شود .
• حالت غش کردن به فرد دست می دهد .
• در قسمت معقد درد ایجاد می شود .
• در نواحی گردن یا شانه درد احساس می شود.

علت بارداری خارج از رحمی

• خانمی سابقه جراحی قبلی در لوله داشته و چسبندگی هایی در داخل لوله دارد. بنابراین این انتقال نمی تواند به درستی انجام شود و تخم لقاح یافته در آن قسمت گیر می افتد. و نمی تواند خودش را به داخل رحم برساند.
• خانم هایی که سیگار مصرف می کنند حرکت مژک ها می تواند مقداری فلج شود. و این انتقال زیگوت به درستی صورت نمی گیرد. و در این زمان مقرر زیگوت به داخل رحم نمی رسد و در لوله می ماند.
• خانم هایی که از IUD یا وسایلی که برای پیشگیری از بارداری در داخل رحم خود استفاده می کنند هم احتمال حاملگی خارج از رحم برای آنها بیشتر می شود. و هم احتمال حاملگی داخل رحمی کمتر می شود.
• عامل بعدی سابقه حاملگی خارج از رحمی قبلی می باشد. یعنی اگر فردی قبلا یک بار حاملگی خارج از رحمی را تجربه کرده باشد احتمال اینکه مجددا به این مشکل دچار شود 10 تا 15 درصد می باشد. در صورتی که در یک فرد نرمال این احتمال 1 تا 2 درصد می باشد. بنابراین بسته به نوع روش درمانی که برای درمان حاملگی خارج از رحمی قبلی فرد به کار گرفته شده ممکن است در ناحیه ای که در آن قسمت لوله ترمیم یافته دوباره سلول تخم در آن ناحیه گیر کند. یا اینکه اگر فردی حاملگی خارج از رحم داشته حتما در ناحیه لوله یک مشکلی داشته و این احتمال تکرار همیشه برای وی وجود دارد.

سایر علت ها

• سابقه مصرف مکرر قرص های جلوگیری از بارداری
• جراحی های داخل حفره شکم، لگن یا به منظور بستن لوله یا درمان IVF
• سابقه عفونت های مکرر
• اگر زنی به مدت طولانی عقیم و یا نازا بوده باشد.
• اگر سابقا آلت تناسلی و ارگان های داخل رحمی دچار التهابات بوده باشد .
• اگر در داخل رحم و یا ارگان های تناسلی عمل جراحی انجام گرفته باشد .

چگونه بارداری خارج از رحم تشخیص داده می‌شود؟

پزشک معمولاً با استفاده از سونوگرافی و آزمایش خون (برای بررسی سطح هورمون  hCG  بارداری خارج از رحم را تشخیص می‌دهد. اگر سطح هورمون hCG پایین‌تر از حد معمول باشد و سونوگرافی بارداری داخل رحم را نشان ندهد، بهترین متخصص زنان به بارداری خارج از رحم مشکوک می‌شود.

درمان بارداری خارج از رحم چیست؟

درمان بارداری خارج از رحم به موقعیت و وضعیت بیمار بستگی دارد و هدف اصلی آن جلوگیری از عوارض و نجات جان مادر است. برخی افراد دو بارداری پوچ و بارداری خارج رحمی را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند اما باید بدانید که این دو با هم تفاوت هایی دارند. این بارداری‌ها به دلیل عدم امکان رشد و توسعه جنین در خارج از رحم، باید متوقف شوند.

جراحی لاپاراسکوپی بارداری خارج رحمی

اگر بارداری خارج از رحم پیشرفته باشد یا اگر داروی متوترکسات موثر نباشد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. لاپاراسکوپی روشی کم ‌تهاجمی است که معمولاً برای برداشتن بارداری خارج از رحم و ترمیم یا برداشتن لوله فالوپ استفاده می‌شود.

• طی این روش، جراح از یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) برای مشاهده داخل شکم و لوله‌های فالوپ استفاده می‌کند.
• جراحی از طریق برش‌های کوچک انجام می‌شود و بارداری خارج از رحم برداشته می‌شود.
• در برخی موارد، اگر لوله فالوپ آسیب جدی دیده باشد، ممکن است نیاز به برداشتن کامل لوله باشد .

جراحی باز (لاپاروتومی) بارداری خارج رحمی

در موارد حادتر که بارداری خارج از رحم باعث پارگی لوله فالوپ و خونریزی شدید داخلی شده باشد، ممکن است نیاز به جراحی باز (لاپاروتومی) باشد. این روش به ‌ویژه زمانی استفاده می‌شود که وضعیت بیمار اورژانسی است و خونریزی داخلی باید فوراً متوقف شود.

• این جراحی از طریق برش بزرگتری در شکم انجام می‌شود.
• معمولاً در مواقع اضطراری به کار می‌رود، به ویژه زمانی که لوله فالوپ ترکیده است.
• در این روش ممکن است نیاز به برداشتن لوله فالوپ آسیب‌دیده باشد.
• دوره بهبودی بعد از جراحی باز طولانی‌تر است.

درمان دارویی با متوترکسات

در مراحل اولیه بارداری خارج از رحم، اگر جنین هنوز خیلی کوچک باشد و لوله فالوپ دچار پارگی نشده باشد، ممکن است پزشک استفاده از داروی متوترکسات را توصیه کند. این دارو باعث توقف رشد سلول‌های بارداری می‌شود و در نهایت بدن این سلول‌ها را جذب می‌کند.

• متوترکسات به صورت تزریقی تجویز می‌شود.
• نیاز به پیگیری دقیق با آزمایش خون برای بررسی کاهش سطح هورمون hCG دارد.
• درمان با متوترکسات ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بارداری کاملاً از بین برود.
• زنان باید از بارداری مجدد تا چند ماه پس از استفاده از متوترکسات خودداری کنند، زیرا دارو ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد.

داشتن سابقه بارداری خارج از رحم باعث نازایی می‌شود؟

بارداری خارج از رحم می‌تواند به لوله‌های فالوپ آسیب برساند، که ممکن است بارداری‌های آینده را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، بسیاری از زنان با سابقه بارداری خارج از رحم همچنان می‌توانند باردار شوند، هرچند ممکن است نیاز به کمک پزشکی و بررسی‌های بیشتر داشته باشند.

مردان در افزایش خطر بارداری خارج از رحم نقش دارند؟

اگرچه عوامل مربوط به مردان به طور مستقیم باعث بارداری خارج از رحم نمی‌شوند، اما در صورت وجود عفونت‌های مقاربتی (مانند کلامیدیا یا سوزاک) که به زن منتقل می‌شود، خطر بارداری خارج از رحم در زن افزایش می‌یابد. بنابراین، پیشگیری و درمان به موقع عفونت‌ها مهم است.

تست بارداری خانگی، بارداری خارج از رحم را تشخیص می‌دهد؟

تست‌های بارداری خانگی می‌توانند وجود هورمون hCG را نشان دهند و تشخیص دهند که شما باردار هستید یا نه، اما نمی‌توانند محل بارداری را مشخص کنند. برای تشخیص بارداری خارج از رحم، باید سونوگرافی و آزمایش‌های خون تخصصی انجام شود.

بارداری خارج از رحم همیشه با خونریزی همراه است؟

خونریزی واژینال یکی از علائم شایع بارداری خارج از رحم است، اما همیشه رخ نمی‌دهد. برخی از زنان فقط درد یا علائم دیگر را تجربه می‌کنند. در صورت تجربه هرگونه علائم مشکوک، مراجعه به پزشک ضروری است.