واژینیسموس یکی از اختلالات جنسی رایج در میان زنان است که تأثیر مستقیمی بر روابط زناشویی دارد. این اختلال نه تنها از نظر جسمی، بلکه از لحاظ روحی هم خانم ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درک و شناخت کامل واژینیسموس، آگاهی از علل و نشانه‌های آن و اطلاعات کامل در مورد نحوه درمان به زندگی زناشویی بانوان کمک بزرگی می‌کند و به همین دلیل، این را برای شما تهیه کردیم.
واژینیسموس چیست؟
واژینیسموس (Vaginismus) یک اختلال جنسی در زنان است که در آن عضلات کف لگن و دیواره‌های واژن به صورت غیرارادی و ناگهانی منقبض می‌شوند و در برقراری رابطه جنسی اختلال ایجاد می‌کنند. حتی گاها مواردی چون معاینه پزشکی یا حتی قرار دادن تامپون در واژن هم با وجود این مشکل دردناک و غیرممکن خواهد بود. این انقباضات معمولاً خارج از کنترل ارادی فرد رخ می‌دهند و ناراحتی های فیزیکی و مشکلات روانی را رقم می‌زنند.
علائم و نشانه های واژینیسموس
- انقباضات غیرارادی عضلات کف لگن و دیواره‌های واژن
- درد یا احساس سوزش هنگام تلاش برای برقراری رابطه جنسی
- عدم توانایی در استفاده از تامپون
- عدم توانایی در انجام سونوگرافی واژینال
- ترس از درد یا تجربه‌های نامطلوب قبلی برای رابطه
- عدم موفقیت در برقراری رابطه جنسی کامل
انواع واژینیسموس
واژینیسموس بر اساس زمان بروز و دلایل شکل‌گیری آن به دو نوع اصلی واژینیسموس اولیه و واژینیسموس ثانویه تقسیم می‌شود. هر یک از این انواع ویژگی‌ها و علل خاص خود را دارند که در ادامه به طور کامل توضیح خواهیم داد.
واژینیسموس اولیه
واژینیسموس اولیه زمانی رخ می‌دهد که فرد از همان اولین تلاش برای برقراری رابطه جنسی یا استفاده از تامپون، دچار انقباض غیرارادی عضلات واژن می‌شود. این نوع از واژینیسموس معمولاً با ترس یا اضطراب شدید درباره رابطه جنسی همراه است. دلایل روانی، مانند ترس از درد، باورهای منفی درباره رابطه جنسی یا تربیت‌های فرهنگی و مذهبی سختگیرانه، در بروز واژینیسموس اولیه نقش عمده‌ای دارند. این نوع از واژینیسموس ممکن است باعث شود فرد هیچ‌گاه تجربه رابطه جنسی کامل نداشته باشد و حتی در انجام معاینات پزشکی یا استفاده از تامپون نیز دچار مشکل شود.
واژینیسموس ثانویه
واژینیسموس ثانویه در زنانی رخ می‌دهد که قبلاً تجربه رابطه جنسی بدون مشکل یا استفاده از تامپون و معاینات پزشکی واژینال را داشته‌اند، اما به دلایلی مانند تجربه درد، عفونت‌های واژینال، آسیب‌های جنسی یا جراحی‌های لگنی دچار این اختلال می‌شوند. این نوع از واژینیسموس اغلب نتیجه یک تجربه منفی است که باعث ایجاد واکنش‌های روانی و جسمی به رابطه جنسی می‌شود. در مواردی، تغییرات هورمونی مانند یائسگی یا خشکی واژن نیز محرک واژینیسموس ثانویه هستند. برخلاف نوع اولیه، واژینیسموس ثانویه می‌تواند پس از یک دوره زندگی جنسی سالم و رضایت بخش بروز پیدا کند و رابطه زناشویی را تحت تأثیر قرار دهد.
واژینیسموس بر باروری تأثیر می‌گذارد؟
واژینیسموس به طور مستقیم بر باروری تأثیر نمی‌گذارد، زیرا این اختلال مربوط به انقباض غیرارادی عضلات واژن است و به عملکرد تخمدان‌ها، کیفیت تخمک یا فرآیند لقاح ربطی ندارد. درواقع، واژینیسموس به دلیل مشکلاتی که در برقراری رابطه جنسی ایجاد می‌کند، به‌طور غیرمستقیم مانع از بارداری خواهد شد.
دلایل اصلی بروز واژینیسموس؛ روانی یا جسمی؟
یکی از رایج ترین دلایل واژینیسموس، ترس شدید از درد هنگام رابطه جنسی است. این ترس می‌تواند ناشی از تجربیات نامطلوب گذشته، اطلاعات نادرست یا تصورات اغراق آمیز درباره رابطه جنسی باشد.
- ترس از درد: یکی از رایج ترین دلایل واژینیسموس، ترس شدید از درد هنگام رابطه جنسی است. این ترس ناشی از تجربیات نامطلوب گذشته، اطلاعات نادرست یا تصورات اغراق آمیز درباره رابطه جنسی می‌باشد.
- اضطراب و استرس: استرس و اضطراب عمومی یا اضطراب مرتبط با عملکرد جنسی می‌تواند باعث تنش در عضلات کف لگن شود. این تنش ممکن است انقباض غیرارادی عضلات واژن را تحریک کند و منجر به واژینیسموس شود.
- تجربیات جنسی آسیب زا یا تجاوز جنسی: زنانی که در گذشته تجربه آزار جنسی یا رابطه جنسی آسیب زا داشته‌اند، ممکن است دچار واژینیسموس شوند. این اختلال به عنوان یک واکنش دفاعی ناخودآگاه در برابر تجربه‌های ناخوشایند گذشته ایجاد می‌شود.
روش‌های تشخیص واژینیسموس
تشخیص واژینیسموس معمولا با مراجعه به بهترین متخصص زنان انجام می‌شود و شامل بررسی‌های بالینی و حتی مشاوره‌های روانشناختی است. در ابتدا، پزشک با دقت تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و سوالاتی در مورد علائم و تجربه‌های جنسی فرد می‌پرسد. این بررسی‌ها به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد آیا فرد دچار درد هنگام رابطه جنسی یا مشکلات دیگر است که ممکن است ناشی از واژینیسموس باشد. بعد از آن، ممکن است پزشک یک معاینه فیزیکی انجام دهد تا از نبود هرگونه عفونت یا بیماری دیگری که می‌تواند موجب درد شود، اطمینان حاصل کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است از تست‌های روانشناختی استفاده کند، چون استرس، اضطراب یا تجربیات منفی جنسی می‌توانند بر بروز واژینیسموس تاثیر بگذارند. به طور کلی، تشخیص واژینیسموس به ترکیب اطلاعات پزشکی، بررسی علائم فیزیکی و روانی بستگی دارد تا راه حل‌های درمانی مناسب برای فرد ارائه شود.
درمان‌های مؤثر برای واژینیسموس
درمان‌های مؤثر برای واژینیسموس شامل روش‌های مختلفی است که به کاهش علائم و بهبود وضعیت کمک می‌کنند. یکی از روش‌های اصلی درمان واژینیسموس، درمان‌های رفتاری و فیزیوتراپی کف لگن است که توسط متخصص زنان یا فیزیوتراپیست‌های متخصص در حوزه کف لگن انجام می‌شود. در این روش‌ها، بیمار تحت آموزش‌های خاصی قرار می‌گیرد تا به تدریج عضلات کف لگن را شل کرده و کنترل بیشتری بر روی انقباضات غیرارادی آن‌ها داشته باشد.
دارودرمانی نیز یکی دیگر از گزینه‌های درمانی است که در برخی موارد توسط پزشک متخصص زنان تجویز می‌شود. داروهای شل کننده عضلات یا آرام‌بخش‌های موضعی می‌توانند به کاهش تنش و درد در ناحیه واژن کمک کنند و فرآیند دخول را تسهیل کنند. این داروها معمولا در کنار سایر درمان‌های رفتاری استفاده می‌شوند. روش دیگر، استفاده از دیلاتورها است که پزشک متخصص زنان ممکن است این ابزارها را برای تمرین تدریجی انبساط واژن تجویز کند. دیلاتورها ابزارهایی هستند که در اندازه‌های مختلف به تدریج وارد واژن می‌شوند تا به آرامی عضلات واژن را کشش دهند و باعث کاهش حساسیت و افزایش راحتی در هنگام دخول شوند. این روش به تدریج و با رعایت زمان‌بندی مشخص انجام می‌شود.در برخی موارد که علل روانی یا آسیب‌های عاطفی دخیل باشند، مشاوره روانشناسی یا درمان‌های جنسی همراه با درمان‌های پزشکی ممکن است توصیه شود. این جلسات به بیمار کمک می‌کند تا از ترس‌ها و اضطراب‌های جنسی خود رهایی یابد و احساس راحتی بیشتری در روابط جنسی پیدا کند.
