زایمان سزارین+فیلم اتاق عمل

اگر باردار هستید یا قصد تشکیل خانواده دارید، منطقی است که درک کلی از زایمان سزارین داشته باشید. زیرا ممکن است به آن نیاز به سزارین پیدا کنید. اگرچه ممکن است بخواهید زایمان طبیعی داشته باشید، اما گاهی اوقات اتفاقاتی رخ می دهد که خارج از کنترل شما است.

زایمان سزارین را می توان به عنوان یک عمل برنامه ریزی شده یا به عنوان یک روش اورژانسی انجام داد. اما این عمل فقط باید در مواقع ضروری و زمانی که دلیل پزشکی پشت تصمیم برای انجام عمل وجود داشته باشد، انجام شود.

زایمان سزارین یا طبیعی؟ یکی از سوالاتی که همواره ذهن بسیاری از خانم های باردار و حتی خانواده های آن ها را درگیر می کند. اما حقیقتا کدام یک بهتر است؟ واقعا می توان یکی را از دیگری برتر دانست؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات و حتی شبهات دیگری که در رابطه با زایمان سزارین دارید، توصیه می کنیم این نوشتار را از دست ندهید.

زایمان سزارین و تاریخچه آن در ایران و اروپا

آیا می دانستید زایمان سزارین را به عنوان عمل رستم زایی و یا رُستمینه نیز می نامند؟ اما این نام های تقریبا عجیب و غریب از کجا نشات می گیرند؟ تا به حال به این موضوع اندیشیده اید که سرآغاز زایمان سزارین و رواج آن به چه زمان یا دوره ای بر می گردد؟ به احتمال زیاد، خیلی از شما به این مسئله فکر نکرده اید. اما با اطمینان می توانیم بگوییم که در این لحظه بسیار کنجکاو شده اید که بدانید نحوه پیدایش این روش، چگونه بوده است.

این روزها زایمان سزارین، در سراسر جهان، بیش از پیش افزایش پیدا کرده است. به گونه ای که حدودا از هر 4 زایمان، یک زایمان به صورت سزارین انجام می شود.

به نقل از گزارشات اخیر در ایالات متحده

برخی بر این باورند که نام این روش زایمان، از نام امپراتور روم باستان، ژولیوس سزار برگرفته شده است. زیرا افسانه هایی در این باب وجود دارد که او اولین نوزادی بوده است که به شیوه زایمان سزارین به دنیا آمده است. آن هم به طریقی که در کتاب قانون پزشکی «مدنی روم باستان» که متعلق به نوما پومپیلیوس است، بیان شده. در این کتاب ذکر شده است که: زمانی که یک زن باردار بمیرد، باید زیر شکم او شکافته و نوزاد از آن خارج گردد. سپس به خاک سپرده می شود. از جمله دلایلی که این مسئله را نقض کرده اند، این است که مادر ژولیوس سزار، نمرده بود و پس از مرگ نیز، ردی از برش در زیر شکم او مشاهده نشده است.

اولین زایمان

در نهایت اولین زایمان سزارین در دهه 1580 میلادی رخ داد که در آن مادر و فرزند، هر دو نجات یافتند. بر اساس شواهد این زایمان در کشور سوئیس و توسط یک دامپرور صورت گرفت که توانست با برش شکم همسر خود، جان او و فرزندش را نجات دهد.

آیا می دانستید که در سال 1853 ملکه ویکتوریا در کشور انگلستان، برای به دنیا آوردن یکی از فرزندانش ناچار به زایمان سزارین شد؟ او در طی این جراحی، تحت بیهوشی با گاز کلروفورم قرار گرفت و زایمان او نیز به صورت کاملا موفقیت آمیز انجام شد.

و اما اگر بخواهیم از تاریخچه سزارین در ایران برای شما بگوییم، می توانیم از شاهنامه به عنوان یک سند استفاده کنیم. در این کتاب ارزشمند و گرانبهای ایرانی به زایمان سزارین اشاره شده است. و این مسئله حاکی از آن است که سزارین از سال ها پیش در ایران انجام می شده است.

داستانی که روایت از این روش زایمان دارد، مربوط می شود به زمانی که رودابه، همسر زال در شرف به دنیا آوردن رستم بود. رستم، به علت درشت اندام بودن در زمان تولد، زایمان را با مشکل همراه ساخت و این معضل زال را به کمک خواستن از سیمرغ واداشت. سیمرغ هم روشی را که از آن به عنوان سزارین در این روزها یاد می شود، به زال آموخت.

آمار سزارین در جهان چگونه است؟

سالانه و به طور حدودی، 18.5 میلیون زایمان به صورت سزارین در سراسر جهان انجام می شود. میزان قابل قبول این روش به دنیا آوردن نوزاد، از سوی سازمان بهداشت جهانی حداکثر 15 درصد در هر کشور و آن هم به علت شرایطی ضروری که ممکن است رخ دهد، تعیین شده است. یا این حال کشورهایی هستند که از این حد تجاوز کرده اند.

در چین 46 درصد تولدها و در آمریکا 30 درصد از آن ها، به صورت سزارین است. البته ناگفته نماند که ایران هم جزو کشورهایی محسوب می شود که آمار سزارین در آن کم نیست. طبق گزارشاتی که در سال 2010 انجام شد، حدود 41.9 درصد از نوزادها در ایران، از طریق سزارین به دنیا آمدند. برزیل و مکزیک نیز دو کشوری هستند که از لحاظ تمایل به زایمان سزارین، به ترتیب در رده های قبل و بعد از ایران قرار می گیرند. دو کشور اتریش و هلند با 15 درصد جزو کشورهایی با کمترین آمار سزارین، محسوب می شوند.

در این ویدئو می توانید نمونه ای از زایمان سزارین را مشاهده نمایید. که توسط دکتر لیلا تدین در ایران انجام شده است.

سزارین در ایران

گفتیم که ایران جزو کشورهایی محسوب می شود که زایمان سزارین در آن با آمار بالایی انجام می پذیرد. اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید در سال های اخیر، با کاهش حدودا 12 درصدی این آمار مواجه بوده ایم. که در پی اجرا شدن طرح تحول سلامت در کشور، روی داده است. بهتر اینکه این سیر نزولی همچنان ادامه دارد و همراه با اثرات مثبت است.

برای رسیدن به چنین موفقیت چشمگیری، تلاش هایی نیز صورت گرفته اعم از فراهم کردن شرایط برای زایمان بی درد از طریق دارو و یا بدون دارو، کاهش درد توسط ماما، روش های حمایتی و تکنیکال و … تا بتوان زایمان طبیعی را کمی بیشتر رواج داد.

چه عواملی در انتخاب بهترین روش زایمان موثرند؟

معمولا خانم های باردار ممکن است اطلاعات دقیق و علمی از زایمان و روش های مختلف آن نداشته باشند. از همین رو تحت تاثیر نظر اطرافیان و یا حتی احساسات خود، تصمیماتی می گیرند، بدون اینکه به عواقب آن فکر کنند. اما چگونه می توانند متوجه شوند که بهترین روش برای زایمان آن ها کدام است؟

در این راستا اولین و مهم ترین اقدام این است که بهترین متخصص زنان در تهران را بیابند. سپس تمامی اطلاعاتی که مربوط به شرایط سلامتی و سوابق بیماری شان است را با پزشک در میان بگذارند. زیرا در حالت نرمال، زایمان طبیعی برای خانم ها توصیه می شود؛ مگر اینکه شرایط خاصی از قبل وجود داشته باشد و یا در حین زایمان روی دهد  تا از روش سزارین به عنوان جایگزین استفاده گردد.

دو عامل درد و عوارض

از جمله عوامل دیگر می توان به درد و عوارض این دو روش اشاره کرد. حس نکردن درد زایمان و عوارضی که ممکن است پس از سزارین تجربه کنید را ترجیح می دهید و یا دردی که در زایمان طبیعی متحمل می شوید؟ در حقیقت این مسائل کمی شخصی و سلیقه ای است. اما تنها راهی که می تواند شما را از سک و تردید نجات دهد، استفاده از تجربیات و دانش پزشک مورد نظرتان است.

زایمان سزارین چگونه انجام می شود؟

زایمان سزارین با اعمال بی حسی بر ستون فقرات و قسمتی از اندام مادر آغاز می شود. با این کار تنها یک بخش از بدن نسبت به درد بی حس می شود و نیاز به بیهوشی کامل نیست. البته لازم به ذکر است که زمانی بیهوشی کامل برای بیمار استفاده می شود که شرایط اضطراری روی دهد و امکان بی حسی ستون فقرات فراهم نباشد.

همچنین پیش از آغاز زایمان، رگ گیری خانم باردار توسط آنژیوکت انجام می شود تا بتوان در صورت نیاز، دارو و مایعات لازم را به بدن مادر رساند.

بی‌حسی

بی حسی ستون فقرات ممکن است کمی سخت به نظر برسد اما اینطور نیست. در این روش، ماده ای بین دو مهره ستون فقرات تزریق می گردد و سپس پزشک، با استفاده از تکه های یخ آزمایش می کند که ببیند مادر، دردی را احساس می کند یا خیر. پس از آن هم شستشوی نواحی دیگر و بی حسی بعدی، انجام می پذیرد.

قبل از اینکه جراحی به طور رسمی آغاز شود، دستانتان در وضعیتی قرار داده می شود که حرکت کمتری داشته باشید. سپس تزریقات لازم برای کنترل جریان خون انجام می گیرد و دستگاه های لازم، به بدن وصل می شوند تا مولفه های حیاتی مانند نبض، فشار خون و … تحت کنترل باشند.

برش

جراحی سزارین با ایجاد یک برش عرضی در شکمتان شروع می شود. این برش ممکن است برای برخی از افراد تا نواحی اطراف ناف نیز ادامه داشته باشد. علت اینکه گاهی اوقات ناف خانم ها برای مدتی مشخص نیست هم، همین برش عرضی است. پس از ایجاد برش ها و رسیدن به عضله های شکم، پزشک آن ها را کنار می زند تا به رحم مادر برسد.

با توجه به استفاده از بی حسی قبل از عمل، دردی در طی عمل احساس نمی شود اما ممکن است حسی مانند فشار و یا کشیدگی وجود داشته باشد. این احساس، حین بیرون کشیدن نوزاد از شکم بیشتر می شود. با بیرون آمدن نوزاد، پزشک آن را درون پارچه ای گرم می پوشاند. و معاینات لازم برای بررسی سلامتی او را انجام می دهد.

جدا کردن جفت

در مرحله بعد، جفت از رحم جدا می گردد. بخیه ها برای رحم و دیگر اعضا، تا نزدیک پوست، ایجاد می شود. جالی است بدانید که پوست توسط یک گیره یا انبر بسته می شود.

طول مدت زمان یک عمل سزارین می تواند 30 دقیقه و یا بیشتر باشد. که باتوجه به شرایط مادر و نوزاد، متفاوت است.

بعد از سزارین

تقریبا 2 ساعت پس از زایمان سزارین در اتاق ریکاوری از خانم ها مراقبت می شود. در این مدت بررسی می شود که آیا خونریزی عادی است، به مسکن نیاز است یا خیر، رحم می تواند خودش را جمع کند یا نه و مواردی از این قبیل.

همچنین مادر، در این مدت باید صبر کند تا اثر بی حسی از پاهای او رفع شود. و نمی تواند قبل از رسیدن به هوشیاری کامل، نوزاد را در آغوش بگیرد. از طرفی ممکن است نوزاد پس از تولد، دچار مشکلات تنفسی و نیازمند به کمک باشد که در این شرایط باید در بخش مراقبت از کودکان از او نگهداری شود.

نکته ای که در مورد زایمان سزارین وجود دارد این است که برش ها در آن به صورت افقی ایجاد می شوند اما در شرایط خاص ممکن است این برش ها به صورت عمودی باشند. در این صورت مادر نمی تواند زایمان های بعدی خود را به صورت طبیعی انجام دهد.

بهترین زمان برای ترخیص

در شرایط عادی، مادر روز زایمان در بیمارستان بستری می شود و پس از عمل سزارین، به مدت یک سب در بیمارستان به سر می برد. روز بعد اگر روده ها شروع به فعالیت کنند و دفع صورت گیرد، می تواند مرخص شود.

نکته ای که در مورد زمان بستری شدن وجود دارد، این است که اگر مادر در شرایط ویژه ای به سر برد، ممکن است شب یا روز قبل از زایمان، در بیمارستان بستری شود.

در چه شرایطی زایمان سزارین توصیه می شود؟

به طور معمول بهترین روش زایمان را طبیعی می دانند اما گاهی ممکن است مادر شرایطی داشته باشد که امکان زایمان به صورت طبیعی برای او فراهم نباشد. از همین رو سزارین روشی مناسب تلقی می گردد. برخی از این شرایط را در ادامه بیان می کنیم.

• بروز مشکلی در بند ناف
• جفت سر راهی یا رگ سر راهی
• سابقه زایمان سزارین از گذشته (در صورت بزش عمودی از زایمان قبلی و یا تعدد سزارین)
• اگر جنین در رحم مدفوع کند.
• چندقلو بودن جنین ها
• عدم تناسب سر جنین با لگن مادر
• داشتن تبخال تناسلی (در مورد تبخال تناسلی بیشتر بدانید)
• ناهنجاری های رحمی
• هنگامی که جنین مبتلا به بیماری های مادرزادی باشد، زایمان به صورت سزارین برای او ایمن تر خواهد بود.
• زمانی که جنین وزن بالای 4.5 کیلوگرک داشته باشد.
• مادران مبتلا به بیماری های خاص مانند دیابت، بیماری های عفونی، فشار خون و …
• توقف زایمانی
• بروز اختلال در ضربان قلب نوزاد
• داشتن سابقه برای جراحی های تهاجمی مثل میومکتومی

البته دلایل دیگری هم می تواند منجر به زایمان سزارین و جایگزینی او با زایمان طبیعی شود. که باید توسط متخصص زنان و زایمان، بررسی و تشخیص داده شود.

انواع سزارین

زایمان سزارین را می توان به دو نوع برنامه ریزی شده و اورژانسی تقسیم بندی نمود. که در ادامه به صورت کامل شرح می دهیم.

سزارین اورژانسی

ممکن است همواره در فرآیند زایمان، مشکلاتی به وجود آید که زندگی مادر و جنین را در خطر بیاندازد. از همین رو سزارین اورژانسی انجام می شود. اغلب این زایمان با اعمال بیهوشی انجام می گیرد.

برخی از مشکلاتی که می تواند زایمان سزارین اضطراری را در پی داشته باشد عبارتند از:

• عفونت و خونریزی
• بروز مشکلاتی برای بند ناف مانند بیرون زدن آن از واژن
• ایست ضربان قلب جنین به صورت ناگهانی
• گیر کردن جنین حین خروج
• قرار گرفتن بند ناف جلوتر از نوزاد
• تشنج مادر به علت مسمومیت در بارداری و فشار خون بالا
• نشت مایع آمنیوتیک به صورت سبز رنگ
• عدم برخورداری جنین از اکسیژن کافی

فیلم واقعی زایمان سزارین در اتاق عمل که توسط دکتر لیلا تدین انجام می پذیرد.

سزارین از پیش برنامه ریزی شده

سزارین از قبل برنامه ریزی شده هم که حتما از نامش متوجه شده اید. طبیعتا تمامی خانم ها در طول دوره بارداری شان تحت نظر یک متخصص زنان و زایمان هستند تا بتوانند این دوره را با کمترین خطر ممکن پشت سر بگذارند. زمانی که شما تحت نظر قرار داشته باشید، پزشک تمامی شرایط شما را می داند و می تواند که تشخیص دهد آیا شرایط لازم برای سزارین را دارید یا خیر.

در چنین شرایطی اگر تشخیص بر این باشد که زایمان طبیعی برای شما مطلوب نیست و باید سزارین کنید، تاریخ دقیق زایمان برای شما مشخص می شود. بهترین زمان برای زایمان سزارین معمولا هفته 39 یا 40 است.

دلایل سزارین با برنامه ریزی قبلی

برخی از دلایلی که می توانند یک زایمان سزارین برنامه ریزی شده را سبب شوند، عبارتند از:

• چندقلو بودن جنین
• سابقه سزارین چندباره مادر
• بسته بودن راه خروج جنین به علت وجود جفت در جلوی واژن
• بروز مشکل در دوره بارداری
• قرارگیری نامطلوب کودک در شکم مادر به نحوی که امکان زایمان طبیعی را از او سلب کند.
• ریسک پذیری زایمان طبیعی برای مادر و فرزند

در کنار این موارد که اغلب اضطراری هم هستند، یک دلیل دیگری که اغلب افراد برای زایمان، روش سزارین را انتخاب می کنند این است که از زایمان طبیعی و دردی که ممکن است متحمل شوند، می ترسند. در حالی که برای کاهش درد زایمان طبیعی نیز این روزها تدابیری اندیشیده شده و جای نگرانی نیست.

نکاتی که قبل و بعد از سزارین باید بدانید

برای زایمان سزارین لازم است قبل و بعد از آن نکاتی را در نظر داشته باشید تا بتوانید زایمانی موفق را سپری نمایید.

آمادگی های قبل از عمل سزارین

آمادگی های قبل از زایمان سزارین معمولا مربوط به نوع از قبل برنامه ریزی شده آن است. اما به به حال بد نیست که با آن ها آشنا باشید.

• به مدت 8 ساعت قبل از قبل چیزی میل نکنید؛ حتی آب.
• شب قبل از عمل، دوش بگیرید تا از استرستان کم شود.
• در صورت توصیه پزشک، می توانید از آنتی بیوتیک استفاده نمایید.
• موهای زائد نیم تنه پایین خود را اصلاح کنید.
• لوازم مورد نیاز برای عمل سزارین را جمع آوری نمایید.
• در روز عمل نیز تزریقات مختلفی ممکن است برای شما استقاده شود که برای کنترل گردش خون و سایر علائم حیاتی مفید است.
• قبل از عمل باید گان مخصوص را بپوشید.
• معمولا از یک لوله باریک که به عنوان سند از آن یاد می شود نیز استفاده می گردد تا نیاز مادر برای مراجعه به سرویس بهداشتی کمتر شود.
• با تزریق بی حسی اپیدورال ممکن است کمی احساس لرزش و سرما داشته باشید که کامل طبیعی است. بنابراین جای نگرانی ندارد.

مراقبت های بعد از زایمان سزارین

• پس از زایمان باید به طور کامل استراحت کنید اما بدانید که استراحت تنها در رختخواب نیستو زیرا کم تحرکی نیز می تواند موجب بروز عوارض دیگری شود.
• از داروهایی که توسط پزشک تجویز می شود، به صورت مدون و در صورت احساس درد استفاده نمایید.
• به علت استفاده از داروهای بی حسی و بیهوشی، احتمال بروز علائمی مانند تهوع، سرما، خستگی مفرط و … وجود دارد که طبیعی است.
• برای حرکت کردن ممکن است تا چند روز مشکل داشته باشید. در این مدت بهتر است از جوراب های واریس استفاده کنید تا از لخته شدن خون جلوگیری نمایید.
• از خاراندن و دستکاری کردن محل عمل، خودداری کنید.
• پس از زایمان، به شیر خوردن نوزاد دقت کنید. بهتر است حین شیردهی از یک متکا استفاده نمایید.
• به مدت 6 الی 8 هفته از ورزش و فعالیت های سنگین دوری کنید.

سایر مراقبت ها

• بهتر است از شکم بند استفاده کنید. زیرا رحم شما منقبض می شود و ممکن است احساسی مانند گرفتگی در شکم داشته باشید.
• خنده های شدید می تواند محل بخیه و جراحی را تحت فشار قرار دهد.
• برای استحمام پس از سزارین معمولا از پانسمان های ضد آب استفاده می شود که به مادر این امکان را می دهد که از همان روزهای آغازین بتواند حمام کند. لازم است بدانید که این پانسمان بعد از 3 روز باید از محل جدا شود.
• در صورت بزرگ بودن شکم بهتر است که بالای آن را با یک گن ببندید و سطح بخیه ها آزاد باشند تا بتوان از بروز عفونت خودداری نمود.
• در صورتی که علائمی مانند تب، تورم، درد، چرک یا قرمزی در محل جراحی مشاهده نمودید، لازم است با پزشک خود در میان بگذارید.
• پیش از آنکه بخیه ها از بدن جدا شوند لازم است که تقریبا هر روز نواحی مربوط به جراحی را با آب و صابون بشویید.
• بخیه هایی که جذبی نباشند، پس از 7 الی 10 روز باید کشیده شوند.

---

---

زایمان به روش سزارین چه مزایایی دارد؟

• کم خطر برای رابطه جنسی پس از زایمان
• خطر کمتر از لحاظ رسیدن اکسیژن به نوزاد
• خطرات روانی کمتری برای مادر دارد.
• کم استرس
• در صورت برنامه ریزی شده بودن، دارای تاریخ معینی است.

خطرات و عوارض زایمان سزارین

• آسیب دیدن مادر یا فرزند
• بروز عفونت و خونریزی شدید
• بروز اختلالات تنفسی برای جنین به ویژه در زایمان زودرس
• عوارض بیهوشی مانند حالت تهوع، استفراغ، سردرد و …
• احساس دردهای لگنی
• ایجاد لخته خون در پا یا ریه مادر
• اختلالات ادراری
• احتمال بارداری خارج از رحم در آینده
• ترومبوز وریدی
• کمخونی نوزاد و ابتلای او به بیماری هایی مانند دیابت، فشار خون و نارسایی قلبی، آسم، چاقی و …
• آسیب دیدن مثانه یا روده
• دشواری جدا شدن جفت از رحم در بارداری بعدی
• آسیب دیدگی رحم و بروز مشکلاتی در بارداری های بعدی
• دوره نقاهت نسبتا طولانی
• احساس درد و تورم در نواحی بخیه شده

زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟

در واقع نمی توان  گفت کدام روش زایمان بهتر است ،هر کدام از روش های فوق فواید خاص خود را دارد. مهم این است که  یک متخصص خوب انتخابی آگاهانه داشته باشد و برای هر فرد متناسب با شرایط، بهترین روش زایمان را توصیه کند.

واقعیت این است که اگر  خانمی شرایط  لازم برای  زایمان طبیعی را داشته باشد و در معاینه توسط متخصص زنان، شرایط قرار گیری جنین و جسمانی مادر  به گونه ای باشد که برای  زایمان طبیعی آماده باشد، بهتر است که تنها به روش  طبیعی زایمان کند. خیلی از بانوان از درد زایمان طبیعی می ترسند و این می تواند دلیلی باشد که زایمان سزارین را انتخاب کنند. امروزه  روش های متعددی  برای کاهش درد زایمان طبیعی وجود دارد که می تواند تجربه داشتن یک زایمان طبیعی بدون درد را برای مادران به ارمغان آورد.

همانطور که گفتیم زایمان سزارین اغلب در شرایطی انجام می شود که مادر در شرایط مناسبی برای زایمان طبیعی نباشد. بنابراین نمی توان گفت زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین. همه و همه به شرایط مادر و جنین بستگی دارند.

سوالات متداول در مورد زایمان سزارین