در جفت سر راهی (Placenta Previa) جفت در محلی بسیار نزدیک به سوراخ داخلی سرویکس یا بر روی سوراخ داخلی سرویکس قرار می گیرد . به عبارت دیگر جفت در دیواره قدامی یا خلفی سگمان تحتانی رحم جایگزین می شود.
جفت سر راهی چیست؟
جفت سرراهی یکی از عوارض بارداری است که در آن جفت به‌طور غیرطبیعی در بخش پایینی رحم قرار گرفته و دهانه رحم (سرویکس) را به‌طور کامل یا نسبی می‌پوشاند. این وضعیت می‌تواند مانع زایمان طبیعی شده و در صورت عدم تشخیص یا مدیریت مناسب، منجر به خونریزی شدید و خطرات جدی برای مادر و جنین شود.
انواع جفت سر راهی
چهار درجه از این ناهنجاری ها به شرح ذیل است :
- جفت سرراهی کامل : این نوع جفت به طور کامل سوراخ داخلی سرویکس را می پوشاند .
- جفت سر راهی ناقص : این نوع جفت به طور نسبی سوراخ داخلی سرویکس را می پوشاند .
- جفت سرراهی مارژینال : در این نوع لبه جفت در حاشیه سوراخ داخلی سرویکس قرار می گیرد .
- جفت low-lying : در این نوع جفت در سگمان تحتانی رحم به نحوی لانه گزینی می کند که لبه جفت به صورت کامل به سوراخ داخلی سرویکس نمی رسد بلکه در مجاورت آن قرار می گیرد .
در وضعیت دیگری که وازا پرویا نام دارد جفت به شکلی قرار می گیرد که عروق جنین از همان پرده ها عبور می کند و در سوراخ سرویکس آشکار نمی شوند . وازا پرویا از علل شایع خونریزی قبل از زایمان است و احتمال مرگ جنین در این وضعیت بسیار زیاد است . چون پارگی پرده ها ممکن است با پاره شدن یکی از عروق جنین و از دست رفتن کامل خون جنین همراه باشد.
این یافته با اتصال و لامنتوس در ارتباط است و گهگاه معاینه کننده می تواند یک رگ لوله ای جنین را در پرده های پشواننده عضو نمایش جنین لمس کرده و یا مستقیما مشاهده کند . میزان بروز جفت سرراهی یک مورد از هر 305 زایمان است .
توصیه
جفت سر راهی رویدادی است که امکان دارد هر مادری را تهدید کند و عوارضی را برای وی به وجود آورد . جفت سراهی هر چه سریع تر می بایستی تشخی داده شود و درمان شود . دکتر لیلا تدین بهترین متخصص زنان در تهران است که می تواند با علم و مهارتی که دارد جفت سر راهی را تشخیص دهد و به مادر کمک فراوانی کند تا بتواند دوران بارداری بدون خطر را بگذراند . جهت مشاوره و وقت دهی می توانید با شماره های 26329620-021 و 09366061382 تماس حاصل فرمائید .
جفت سر راهی به چه دلایلی اتفاق می افتد؟
- علت دقیق این مشکل هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما برخی عوامل خطر آن عبارت‌اند از:
- سابقه جفت سرراهی در بارداری‌های قبلی
- داشتن چند زایمان
- بارداری در سن بالاتر (بیش از ۳۵ سال)
- جراحی‌های رحم مانند سزارین یا کورتاژ
- حاملگی‌های دوقلو یا چندقلو
- استعمال سیگار در دوران بارداری
هرچه تعداد زایمان سزارین افزایش یابد خطر جفت سر راهی هم افزایش خواهد یافت . با افزیش پاریته و تعداد سزارین های قبلی خطر جفت سرراهی به طور پیشونده ای زیاد می شود . در پاریته بالای 4 سابقه بیش از 4 بار سزارین احتمال جفت سر راهی بیش از 8 برابر افزایش می یابد یعنی انسیزیون قبلی سزارین و جفت سرراهی میزان بروز سزارین هیسترکتومی را افزایش می دهد .
- سیگار کشیدن
- سقط القا شده
- عروقی شدن ناقص دسیدوا
- جفت بزرگ
- سابقه جفت سرراهی
تشخیص جفت سر راهی
- یافته های بالینی
- سونوگرافی
علامت اصلی جفت سر راهی خونریزی بدون درد است که معمولا تا اواخر سه ماهه دوم یا بعد از آن آشکار نمی شود معمولا اپیزود خونریزی بعد از هفته 28 حاملگی شروع می شود . ماهیت بدون درد بودن این خونریزی آن است که به دلیل استقرار جفت در قسمت پایین رحم همه خون به بیرون از رحم راه یافته و لخته ای در پشت جفت تشکیل نمی شود به این دلیل در تظاهر بالینی جفت سرراهی نیست
خونریزی در جفت سرراهی اغلب بدون هر گونه هشداری آغاز می شود . خوشبختانه خونریزی اولیه به ندرت به حدی شدید است که سبب مرگ می شود . این خونریزی معمولا خود به خود متوقف می شود اما ممکن است عود کننده باشد . مقدار خونریزی واژینال متغیر است و می تواند خفیف متوسط یا شدید باشد که ربطی به فعالیت مادر ندارد و ممکن است در حالت استراحت اتفاق بیفتد .
رنگ خون قرمز روشن بوده و خون تازه به نطر می رسد علت خونریزی باید مجددا مورد تاکید قرار گیرد . هنگامی که جفت بر روی سوراخ داخلی سرویکس قرار گرفته است تشکیل سگمان تحتانی رحم و دیلاتاسیون سوراخ داخلی منجر به پارگی اجتناب ناپذیر جفت در محل چسبندگی های جفتی است .
چطور می توان جفت سرراهی را درمان کرد؟
- بستری
- چک کردن علائم حیاتی
- کنترل ضربان قلب جنین
- سرم درمانی مناسب
- هموگلوبین
- سونوگرافی
- زایمان سزارین
- زایمان طبیعی
درمان و مدیریت جفت سرراهی بستگی به نوع جفت سرراهی (کامل، جزئی، لبه‌ای یا پایین‌قرارگرفته)، میزان خونریزی، سن بارداری و وضعیت سلامت مادر و جنین دارد. در مواردی که جفت به‌طور کامل یا جزئی دهانه رحم را می‌پوشاند، معمولاً زایمان طبیعی ممکن نیست و سزارین در هفته ۳۶ تا ۳۷ بارداری برنامه‌ریزی می‌شود. در صورت خونریزی شدید، ممکن است مادر نیاز به بستری فوری، تزریق خون و اقدامات حمایتی داشته باشد. برای کاهش خطر خونریزی، پزشک توصیه می‌کند که مادر از فعالیت‌های فیزیکی شدید، ورزش سنگین و رابطه جنسی خودداری کند.
در برخی موارد، ممکن است استراحت مطلق در منزل یا بیمارستان توصیه شود. همچنین، معاینات داخلی واژینال تا حد امکان محدود می‌شوند تا از تحریک و خونریزی جلوگیری شود. مادرانی که سابقه جفت سرراهی دارند یا در سونوگرافی اولیه، جفت پایین دیده شده است، معمولا با سونوگرافی‌های مکرر در طول بارداری بررسی می‌شوند تا تغییر موقعیت جفت ارزیابی گردد. در صورت پایداری وضعیت، سزارین انتخابی در زمان مناسب انجام می‌شود تا از عوارض زایمان طبیعی پیشگیری گردد. هدف نهایی از این اقدامات، حفظ سلامت مادر و جنین و به حداقل رساندن خطرات احتمالی است.
امکان زایمان طبیعی در صورت داشتن جفت سرراهی وجود دارد؟
امکان زایمان طبیعی در صورت داشتن جفت سرراهی بستگی به نوع و محل قرارگیری جفت دارد. در مواردی که جفت به‌طور کامل یا جزئی دهانه رحم را می‌پوشاند، زایمان طبیعی به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، زیرا خطر خونریزی شدید حین زایمان و به خطر افتادن جان مادر و جنین وجود دارد. اما در موارد جفت لبه‌ای یا پایین‌قرارگرفته، اگر فاصله جفت از دهانه رحم به حد کافی برسد و شرایط بالینی مادر و جنین مساعد باشد، ممکن است با نظر پزشک، زایمان طبیعی امکان‌پذیر باشد. با این حال، تصمیم نهایی درباره نوع زایمان، بر اساس معاینات دقیق، سونوگرافی و ارزیابی خطرات احتمالی گرفته می‌شود و در بیشتر موارد، پزشکان برای اطمینان از سلامت مادر و نوزاد، روش زایمان سزارین را انتخاب می‌کنند.
رابطه جنسی در صورت داشتن جفت سرراهی مجاز است؟
در صورت داشتن جفت سرراهی، رابطه جنسی مجاز نیست و به‌طور جدی توصیه به پرهیز از آن می‌شود. دلیل این ممنوعیت، خطر بالای تحریک دهانه رحم و ایجاد خونریزی واژینال شدید است که می‌تواند جان مادر و جنین را تهدید کند. حتی در مواردی که جفت به‌طور کامل دهانه رحم را نمی‌پوشاند، پزشکان معمولا توصیه می‌کنند از رابطه جنسی، معاینه داخلی و هرگونه فعالیتی که ممکن است فشار به ناحیه لگن وارد کند، پرهیز شود. بنابراین، در صورت تشخیص جفت سرراهی، لازم است حتماً با پزشک معالج درباره محدودیت‌ها و مراقبت‌های لازم مشورت شود.
در صورت داشتن جفت سرراهی، چه اقداماتی لازم است؟
- استراحت نسبی یا مطلق طبق تشخیص پزشک
- پرهیز از رابطه جنسی و معاینات واژینال
- خودداری از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت‌های سنگین فیزیکی
- پیگیری منظم بارداری با سونوگرافی‌های دوره‌ای برای بررسی موقعیت جفت
- آمادگی برای بستری شدن در صورت خونریزی شدید یا ناگهانی
- رعایت رژیم غذایی مناسب و کنترل فشار خون
- آمادگی برای زایمان سزارین در هفته‌های پایانی بارداری
یک پاسخ
سلام در جفت توتال پرویا, نوع خلفی ,یعنی ممکنه ماه های بعد از شدت خونریزی یا جنین یا جان مادر به خطر بیفته? راه مراقبت درمان پیشگیری نداره که جفت از حالت چسبندگی از دهانه رحم جدا بشه و به بالا بره? باید چه چه اقداماتی انجام داد?